Globe vaste fijnstofsensor
Het CLV heeft twee fijnstofsensoren. Één hangt po een vaste plek aan het Mavo-huis/C-gebouw aan de zuid-west hoek tegen de Kerkewijk aan (ID 6621736). De andere sensor (ID 1725945) hangt standaard hier vlakbij op de hoek van de voorkant en zuidkant. Deze sensor wordt ook soms tijdelijk weggehaald om op een andere locatie (bijvoorbeeld binnen) te gebruiken. Hiervoor is een hotpot op de telefoon nodig én een USB lader.
Via deze kaart kan je de uursgemiddelde waardes vinden.
Sensordata uitlezen via samenmeten. rivm.nl (uursgemiddelden)
Heel veel fijnstofsensoren in Nederland schrijven hun data weg via de “samenmeten” site van het RIVM. Van al deze sensoren kan je actuele en historische gegevens zien en downloaden. Ook de sensoren van school staan hier op (GLB_6621736 en GLB_1725945).
- Ga naar www.samenmeten.rivm.nl en zoek de sensor op de kaart op die je wilt bekijken.
- Klik op de sensor; Je kunt dan de actuele meetwaarden zien, ook historische tijdreeksen en informatie over de betrouwbaarheid van de sensor vinden.
- Bij de tijdreeks kan je onder de fel-oranje balk aanpassen welke tijden je wilt zien. De grafiek wordt niet automatisch aangepast als je de datum verandert. Je moet dan eerst op “toon grafiek” klikken.
- Als je op de drie streepjes klikt (zie afbeelding) dan zie je verschillende manieren waarop je de metingen kan gebruiken. De grafiek kan je opslaan en downloaden in allerlei bestandsvormen (PNG en JPEG zijn beiden vaak wel goed). Als je de meet gegevens zelf wil verwerken in excel bijvoorbeeld, dan moet je een XLS bestand downloaden.
- Binnen de site is het mogelijk om de meetwaarden te vergelijken met een “referentie-station” met verschillende achtergronden (verkeer of niet).
Werken met Grafana (waarden per seconde)
Van het verwerken en bekijken van gegevens via Grafana is een filmpje gemaakt:
vaste fijnstofsensoren uitlezen met grafana
In de grafana omgeving vind je de ruwe meetwaarden zoals ze elke seconde weggeschreven worden. Om deze te zien of te gebruiken ga je naar de website van Grafana lkvis.rivm.nl. Je kan inloggen wanneer je hier klikt en inlogt met je CLV account.
Je ziet nu een overzicht van de metingen die met verschillende GLOBE fijnstofsensorkits worden verzameld.
Figuur D1 - Screenshot Grafana GLOBE fijnstofsensorkits. Bron: RIVM
In deze figuur zie je de PM1, PM2,5, PM4 en PM10 ruwe (niet bewerkte) data die het laatste uur gemeten zijn.
Nu ga je kijken of je sensor het doet. Zoek naar de ID van jouw sensor en kijk naar het tijdstip waarop de sensor gemeten heeft. In de bovenste helft van het scherm kun je de laatste meting van je sensor terugvinden. In het panel daaronder kun je alle GLOBE metingen van het afgelopen uur terugvinden. Als het goed is heeft jouw sensor elke minuut een meting gedaan.
In de legenda onder de grafiek kan je zien welke kleur de grafiek met de metingen van jouw fijnstofmeter heeft. Klik in de legenda op jouw sensor ID om alleen die data te zien.
We beperken ons bij het onderzoek tot de PM25 metingen, PM10 metingen zijn minder betrouwbaar en van PM1 en PM4 weten we niet in hoeverre ze betrouwbaar zijn.
Nu ga je kijken of je sensor het doet. Zoek naar de ID van jouw sensor en kijk naar het tijdstip waarop de sensor gemeten heeft. In de bovenste helft van het scherm kun je de laatste meting van je sensor terugvinden. In het panel daaronder kun je alle GLOBE metingen van het afgelopen uur terugvinden. Als het goed is heeft jouw sensor elke minuut een meting gedaan.
In de legenda onder de grafiek kan je zien welke kleur de grafiek met de metingen van jouw fijnstofmeter heeft. Klik in de legenda op jouw sensor ID om alleen die data te zien.
Data downloaden van Grafana en zelf grafieken plotten in Excel
Hieronder vind je hoe je op korte tijdschaal de fijnstofsensoren kunt uitlezen. Dat kan met de handleiding in tekstvorm, maar ook via onderstaande video:
VIDEO vaste fijnstofsensoren uitlezen met grafana (klik om de video te openen)
LET OP: deze handleiding is gemaakt voor een apparaat met de nieuwste versies van Windows 10, Edge en Excel, in een Nederlandstalige versie.
LET OP: je kan vanuit Grafana alleen data downloaden van het afgelopen uur. Download de data dus binnen één uur nadat je met meten begonnen bent. Neem bijv. een laptop (met internet) mee naar de plaats waar je meet, of laat een klasgenoot elders de data downloaden.
Werkwijze:
- Log in op Grafana via deze link
Gebruikersnaam en wachtwoord kan je vinden door hier te klikken en in te loggen.
- Klik rechtsboven op het klokje om aan te geven tussen welke tijden je de gemeten waarden wilt hebben. Pas de tijden/data aan en klik op “apply time change”(blauw).
- In het midden staat: “Alle metingen afgelopen uur (klik->More->Export CSV)”. Klik op het pijltje ‘v’, dan op ‘inspect’ en dan op ‘data’.
- Er opent zich een klein nieuw scherm. Klik op de groene knop ‘Export’.
- Je kunt nu een bestand downloaden met de naam: “grafana_data_export.csv”.
- Bovenaan in het bestand zie je een gele balk. Klik op ‘opslaan als’ en sla het bestand op in bijv. je nlt-werkmap. LET OP: Verander ‘CSV UTF-8 (door komma’s gescheiden)’ in ‘Excel-werkmap’, en sla het bestand dan pas in jouw werkmap op jouw computer op.
- Maak kolom A breder met het schuifje tussen ‘A’ en ‘B’.
- Selecteer alle gegevens uit kolom ‘A’, vanaf ‘Time’ tot en met de allerlaatste (meestal méér dan duizend gegevens). Snelkoppeling hiervoor is de cel met ‘Time’ selecteren, dan Shift + Ctrl ingedrukt houden en dan op het pijltje naar beneden op je toetsenbord drukken. Klik op ‘kopieer’.
- Zet de kolombreedte van kolom A wat breder zodat je de tijd goed kunt lezen.
- Selecteer vervolgens de eerste kolom door op de A te drukken, klik met rechts in de geselecteerde kolom en kies "celeigenschappen. Kies vervolgens "tijd" of "datum" met het juiste opmaak.
- Selecteer alle gegevens in de tabel door op "CTRL" en "A" te drukken. Ga naar het tabblad "invoegen" en kies "tabel" (meer info klik hier)
- selecteer nu je eigen sensor (ID 6621736 of 1725945)
- Selecteer nu de juiste gegevens en klik bovenaan het Excel werkblad op invoegen. In de nieuwe taakbalk klik je bij ‘grafieken’ op ‘spreidingsgrafieken’ en dan op het symbool met meetpunten én getrokken rechte lijnen. (meer info over de spreidingsgrafiek, klik hier)
- Jouw grafiek staat nu naast de kolommen met data. Maak je grafiek groter.
- In jouw grafiek staat nu de tijd op de X-as en de PM2,5 concentratie op de Y-as. Door op ‘+’ bovenaan rechts van je grafiek te klikken, kan je astitels toevoegen. Vergeet dat niet, want een grafiek zonder astitels is niet zinvol. Je kan je grafiek ook een titel geven, of een andere kleur enz.
- Als je tevreden bent met jouw grafiek kan je die kopiëren naar een word document, om op te nemen in je verslag/op je poster.
Werken via een hotspot
Om met de globe fijnstofsensoren te werken heb je naast de sensor zelf twee dingen nodig. Internet en voeding.
Internet
De sensor schrijft de meetwaarden direct naar het internet weg en maakt daarvoor gebruik van een wifi-netwerk. De fijnstofsensor staat ingesteld op een netwerk met de naam “fijnstofsensor” met het wachtwoord “SamenMeten”.
Dit kan ook een telefoon zijn met internetverbinding en hotspot. Bij een hotspot kan je namelijk vaak zelf ook netwerknaam en wachtwoord instellen.
Voeding
De sensor kan gevoed worden via een 230v adapter met een lange draad, zodat je gebruik kan maken van het stopcontact. Als je niet bij een stopcontact in de buurt wilt weken, dan kan je ook gebruik maken van de USB aansluiting voor de voeding. Daarvoor moet je de USB kabel van het micro-processor board aansluiten via de micro USB poort aansluiten op je laptop of een accu-pack. Houdt er rekening mee dat de sensor wel aardig wat energie verbruikt.